sozluk.sourtimes.org/show.asp?t=ayin+ondordu+gibi

ayin ondordu gibi

1. dolunayın yaklaşık olarak ayın 14'üne denk gelmesi ve güzel bir görüntü oluşturmasından yola çıkan romantik atalarımız güzel olanlar için bu tabiri kullanmışlardır. cümle içinde kullanalım:

yar profilo'ya gittim bir öğlen vakti,
pahalıydı marşe, vah marşe
ama yedim doydum pek leziz
gönül kervanından geçtim güzellikler sahnesinde
karnım tok gözlerim açıldı fotoya modele
her biri ayın ondördü gibi güzel
bittim be bittim bittim

2. kadınlarda bedriye, erkeklerde de bedrettin* "ayın ondördü gibi" anlamına gelir, ama ayın ondördü gibi deyince benim aklıma duraksamadan gelen isim leyla'dır. ayın ondördünün leyla'nın güzelliğini nasıl kıskandığını ve onu nasıl önce yatalak sonra ölü hale getirdiğini anlatan nazar isimli (bir şarkısı da bulunan) az çok sevdiğimiz yahya kemal beyatlı şiirini hatırlatmak, ayrıca adına şarkı, şiir, roman yazılmamış sözlüğün tüm bayanlarına kendimizi fazla yıpratmayalım diye seslenmek istiyorum buradan.

gece, leyla'yı ayın on dördü
koyda tenha yıkanırken gördü.
"kız vücudun ne güzel böyle açık!
kız yakından göreyim sahile çık!"
baktı etrafına ürkek ürkek
dedi: "tenhada bu ses ne olsa gerek?"
"kız vücudun sarı güller gibi ter!
çık sudan kendini üryan göster!"
aranırken ayın olgun sesini,
soğuk ay öptü beyaz ensesini,
sardı her uzvunu bir ince sızı;
bu öpüş gül gibi soldurdu kızı.
soldu, günden güne sessiz, soldu!
dediler hep: "kıza bir hal oldu!"
ta içindendi gelen hıçkırığı,
kalbinin vardı derin bir kırığı.
yattı, bir ses duyuyormuş gibi lal.
yattı, aylarca devam etti bu hal.
sindi simasına akşam hüznü,
böyle yastıkta görenler yüzünü,
avuturlarken uzun sözlerle,
o susup baktı derin gözlerle,
evi rüzgar gibi bir sır gezdi,
herkes endişeli bir şey sezdi.
bir sabah söyledi son sözlerini,
yumdu dünyaya ela gözlerini;
koptu evden acı bir vaveyla,
odalar inledi: "leyla! leyla!"
geldi köy kızları, el bağladılar...
diz çöküp ağladılar, ağladılar!

nice günler bu seametli ölüm,
oldu çok kimseye bir gizli düğüm;
nice günler bakarak dalgalar,
dediler: "uğradı leyla nazara!"

3. "ayin ondordu gibi guzel" kavrami insana yoneltiliyorsa incelikten yoksun tabak gibi bir surat da gozunuzun onune gelebilir.

4. ayın ondördünde dolunay olur, evet ama bu ay bildiğimiz miladi takvimin ayları değildir. hicri takvim ay'a göre düzenlendiğinden, hicri takvimdeki aylarda ayın 14'ünde hep dolunay olur. miladi takvim aylarında ise dolunay olan gün hep değişir.